Τέλος εποχής

Είναι μοναδικό το "προνόμιο" που μας επιφυλάχθηκε -η κρατήσαμε εμείς για τον εαυτό μας- να παρακολουθήσουμε το τέλος μιας εποχής για την Πατρίδα μας, ένα τέλος που έρχεται με πάταγο και είναι αντάξιο της εποχής που προηγήθηκε. Ένα ατελείωτο θέατρο του παραλόγου η ιστορία μιας χώρας που μπλέχτηκε στον ιστό της Ιστορίας και έφτασε σε μια πρωτόγνωρη για σύγρονο κράτος κατάσταση. Και αλήθεια πως να μη φτάσουμε σε τέτοια κατάσταση όταν για τριάντα χρόνια μυθοποιούσαμε τους εαυτούς μας και αντιμετωπίζαμε την πραγματικότητα και την ίδια την καθημερινότητα με επαρχιωτισμό -κακώς εννοούμενο- και με μια διάθεση αποστασιοποίησης από οτιδήποτε χαλούσε την ευδαιμονία μας. "Μεγαλοπιαστήκαμε" με λίγα λόγια με ιδέες που ευκαιριακά μας πουλήσανε ξένοι έμποροι οραμάτων και ντόπιοι μεταπράτες ιδεών, από όπου και να ήταν η προέλευσή τους ιδεολογική ή άλλη.  Οι σκοποί τους όμως ήταν αλλότριοι από τις δηλωμένες προθέσεις τους
Αλλά ο χρόνος και η ιστορική πραγματικότητα είναι αμείλικτοι κριτές των πεπραγμένων ενός ανθρώπου ή ενός λαού. Και όταν φθάσει κάποτε η κρίσιμη στιγμή κανείς δεν μπορεί να αποφύγει τις συνέπειες αυτών ακριβώς των πεπραγμένων, των έργων και τον ημερών του. Διότι η ευθύνη ενός λαού σε μια δημοκρατία δεν περιορίζεται στο οτι εκλέγει απλώς αυτούς που τον κυβερνούν. Προεκτείνεται και στο πεδίο της σχέσης που αναπτύσσει με τον πολιτικό και την πολιτική. Οι απαιτήσεις των πολιτών εξάλλου είναι που διαμορφώνουν και το είδος των πολιτικών ανθρώπων που τους κυβερνούν. Η εξυπηρέτηση του ατομικού συμφέροντος του καθενός λοιπόν ήταν σε όλο το προηγούμενο διάστημα η προτεραιότητα απέναντι στο συλλογικό και εθνικό συμφέρον. Αυτό βέβαια υποδαυλίστηκε και ενισχύθηκε στον έσχατο βαθμό από τους ανθρώπους που κυβέρνησαν τη χώρα αλλά και από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, είτε κράτη ήταν αυτά είτε άλλου είδους συμφέροντα, γιατί πολύ απλά εξυπηρετούσαν τους σκοπούς τους, οικονομικούς ή άλλους.
Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που είναι τόσο τραγική σήμερα η κατάσταση. Είναι φυσικό επόμενο απο τη στιγμή που στα προβλήματα  αντί να επιζητείται λύση  επιλέγονταν η χρονική μετάθεση της αντιμετώπισής τους στο μέλλον και από την ώρα που κάθε ιστορική ευκαιρία που παρουσιάζονταν στον ορίζοντα, γίνονταν αντιληπτή ως μια ευκαιρία για εύκολο πλουτισμό ή για ρητορικές υπερβολές όψιμων οραματιστών πολιτικών. Έτσι η χώρα έφτασε να μην παράγει τίποτα και όχι μόνο στον τομέα της παραγωγής προιόντων. Απέτυχε να παράγει κυρίως νέες ιδέες και κυρίως να πάρει αποφάσεις για το προς τα που θέλει και  πως θέλει να πορευτεί η κοινωνία μέσα στον κόσμο, μέσα στο χώρο και το χρόνο που διαμόρφωσαν οι συνθήκες που παγκοσμιοποίησαν τη ζωή στον πλανήτη.  Και οι όποιες λεγόμενες "μεταρρυθμίσεις" το μόνο που έφεραν ως αποτέλεσμα, ήταν η περεταίρω αλλοτρίωση ενός λαού και του τρόπου ζωής του, ενός λαού με βιωματική παράδοση και με αντίληψη της ιστορίας και του χρόνου πολύ υψηλότερη και βαθύτερη, αλλά και εντελώς διαφορετική από αυτήν των δυτικών "εταίρων" του. Ίσως λοιπόν το πρόβλημα να έγκειται στον ιστορικό διχασμό που ασυνείδητα διαισθάνεται ο Έλληνας, ότι τον έχουν υποβάλλει οι ιστορικές επιλογές των ηγετών του από τις απαρχές της δημιουργίας του κράτους των Νεοελλήνων, μέχρι και σήμερα. Και ενδεχομένως να έφθασε η ώρα να περάσουμε  σαν λαός, δυστυχώς με τον πιο οδυνηρό τρόπο, από την ιστορική μας παρατεταμένη εφηβεία, στην σκληρή πραγματικότητα μιας αβέβαιης ιστορικής ενηλικίωσης.

http://www.youtube.com/watch?v=YxcZbsQKPqc&feature=related

ΑΞΙΟΝ ΑΝΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ

Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ... κάθε φορά που ακούω το στίχο και τη μουσική απορώ με την ευκολία που έχουμε Εμείς οι Έλληνες να καταστρέφουμε την αξία που έχουν τα πράγματα, να τα κάνουμε να χάνουν την ουσία και την αξία τους. Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός ακόμα, σε μια εποχή "Αλλαγής" που η πολιτική ισοδυναμούσε με κάτι λιγότερο ή κάτι παραπάνω από θρησκεία, να ακούω για τα τραγούδια του Θοδωράκη κρίσεις ανάλογα με την κομματική σημαία που έβγαζε ο καθένας στο μπαλκόνι του στις εκλογές. 

Στις παρέες στο καφενείο που με έπαιρνε μαζί του ο παπούς καμιά φορά, άκουγες να λέει ο δεξιός : "πάω στη νύφη μου προχτές και βρίσκω το παιδί (τον εγγονό) να ακούει Θοδωράκη, το διαννοείσαι; την πιάνω και εγώ και της λέω κοίταξε να δεις εγώ πολέμησα τους συμμορίτες στο Γράμμο δε θα μου κάνεις τον εγγονό μου κομμουνιστή". Αυτά από τη συντηρητική πτέρυγα. Ο κομμουνιστής πάλι δεν ήθελε να τον δει ούτε ζωγραφιστό τον Μίκη, ήτανε η εποχή που τα'χε σπάσει με το κόμμα. Έμειναν οι σοσιαλιστές του ΠΑΣΟΚ που σε κάθε απεργία, σε κάθε προεκλογική συγκέντρωση σε κάθε κομματική συνάθροιση μετά τον "ήλιο τον Πράσινο" -ο εθνικός ύμνος του πρασινοφρουρού- έπαιζαν το "ένα το Χελιδόνι" και το "Της Δικαιοσύνης" του Θοδωράκη μαζί με το "καλημέρα ήλιε" του Λοίζου. 

Στα σχολεία στις γιορτές το τραγουδούσαμε -στο Πολυτεχνείο και νομίζω και την 28η Οκτωβρίου- χωρίς ποτέ κανείς να μπει στον κόπο να μας εξηγήσει να μας μάθει ποιός έγραψε το στίχο ποιός το μελοποίησε και να κάνει τελος πάντων μια κουβέντα για το ίδιο το ποιήμα του Ελύτη και τη μουσική του Μίκη. Παρόλα αυτά πολλά λέγονταν για κοινωνική ελευθερία από τους δασκάλους και καθηγητές, αλλά και αυτά αόριστα μέσα σε ομίχλη. Πάντα μου έδιναν την εντύπωση ότι τα είχαν διαβάσει σε κάποιο προεκλογικό φυλλάδιο ή τελοσπάντων σε κάποιο κομματικό χαρτί που τους είχε μοιραστεί από τον υπουργό με την ευκαιρία της γιορτής.

Έτσι καθώς κυλούσαν τα χρόνια τόσο τα τραγούδια όσο και οι γιορτές έχασαν την ουσία τους, το νόημά τους. Όχι επειδή δεν έχουν ουσία. Από κακή χρήση τα χάσανε. Γιατί γίνανε, χωρίς να φταίνε, σύμβολα και μάλιστα σύμβολα ενός καθεστώτος. Και ο κόσμος απεχθάνεται και τα σύμβολα και τα καθεστώτα. Γι'αυτό αν δεν μπορεί να τα καταστρέψει, τους γυρνάει απλώς την πλάτη, αδιαφορεί.

Έτσι ένα καθεστώς πήρε κάτι αγνό βγαλμένο μέσα από τις ψυχές δυο Δημιουργών και το διέφθειρε στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Έτσι γίνεται στις μέρες μας. Κάποιος φτιάχνει κάτι καλό από καλή προαίρεση και κάποιος άλλος το παίρνει το τεντώνει το κάνει πανό, γράφει πάνω του και το ασχημίζει. Όχι μόνο στην Ελλάδα, η όλη ιδέα -το concept θα λέγαμε σήμερα- αλλού ξεκίνησε. Είναι η λογική του σλόγκαν, του advertising, του marketing.

Το παιδί του δεξιού μεγάλωσε και προσπαθεί να ξεπεράσει το διχασμό που νιώθει μέσα του -στο σπίτι να βρίζουν το Θοδωράκη και στο σχολιό να ακούει τα τραγούδια του στις γιορτές. Το εγγόνι του κομμουνιστή πάλι μεγάλωσε μέσα στην κουλτούρα και σε αντίθεση με τον παππού δεν το νοιάζει πια και πολύ -αυτό ψηφίζει άλλωστε Συνασπισμό όπως ο μπαμπάς και η μαμά-. Στις πορείες πάντως πηγαίνει και συμμετέχει και στις καταλήψεις στο πανεπιστήμιο. Των ΠΑΣΟΚσήδων τα παιδιά είναι αυτά που κοντεύουν να σαλτάρουν, "να πηδηχτούν απ'το παράθυρο". Η αντίφαση των υποσχέσεων, τονίζω το υποσχέσεων, του Αντρέα -το χαμένο δισκοπότηρο του κόμματος- με αυτό που κάνει σήμερα το κόμα στη χώρα μόνο με ψυχοθεραπεία αντιμετωπίζεται.

Η χώρα μοιάζει με τρύπια βάρκα και όλοι προσπαθούμε να πάμε απ'τη μεριά που δεν μπάζει νερά: η βάρκα αν δεν προλάβει να βυθιστεί, θα μπατάρει σίγουρα. Και το τραγούδι; Ο στίχος; Έμεινε κανείς που να καταννοεί την νοερή Προσευχή του ποιητή στον Ποιητή τον "της Δικαιοσύνης Ήλιο" τον νοητό και ακατάληπτο; Αυτό που κατάλαβε ο Ελύτης τότε για τον Ελληνισμό, τη Ρωμιοσύνη, αυτό που κατάλαβαν όλοι όσοι ενορατικά προσέγγισαν τα νοήματα που έρχονται μέσα από το χρόνο πρέπει να κατανοήσουμε οι Έλληνες σήμερα. Αλλιώς η κρίση ίσως να αποτελέσει και την τελική κρίση της Ιστορίας για τον Ελληνισμό. 

Τι είναι αυτό; Ε, δε θα σας δώσω και μασημένη τροφή.